CÓ YÊU NHAU THÌ VỀ BAN-MÊ-THUẬT !

Rập rình mãi, sau gần 39 năm 8 tháng, sau ngày giải phóng Thành phố tôi mới đặt chân đến nơi khởi đầu chiến dịch Tổng tiến công mùa xuân lịch sử - 1975, vùng đất có cái nắng, có cái gió, có nỗi nhớ không tên say lòng người. Chia tay rồi, nay vẫn thấy chông chênh, chếnh choáng như đang say tình đất, tình người Cao nguyên, say men rượu, say hương vị ly cà phê Ban Mê.Trước lúc lên đường tôi hỏi “Ông già Tây Nguyên”- tên gọi trên internet của bạn học cùng lớp ở cấp 3 Bến Tre: “Tao đi Ban Mê thì có đến chỗ mày không?” Nhường trả lời : “cứ đứng ở tượng đài chiến thắng Buôn Ma Thuột, ngã sáu giữa thành phố, nơi có đặt cái xe tăng gọi to là tao đến”.Tượng đài chiến thắng biểu tượng của Ban Mê và Cao nguyên.

   Ảnh chụp lúc 5h00, mặt trời chưa thức giấc, phía sau là cây Kơ-nia

Hơn 8 giờ sáng lên xe buýt ra sân bay, 2h00 hạ cánh, bắt xe đến Tượng đài chiến thắng thì chao ôi, mênh mông thế này, gọi để ông bạn nghe được chắc người ta cho mình đi viện tâm thần luôn, ghé gốc cây kơ-nia trong khuôn viên nhà văn hóa tránh nắng; Thôi! Lại mất thêm mấy nghìn điện thoại vậy; đầu kia bắt máy: “tìm chỗ nghỉ đi, sáu mươi phút nữa tao có mặt”. Ngó nghiêng chút, cũng tìm được chỗ nghỉ cạnh ngã sáu; đi tìm quán ăn lót dạ, chẳng là từ sáng chưa có gì vào bụng; quanh một vòng, chẳng có hàng nào phục vụ ăn cả, nản quá, nghi rằng dân lao động ở đây không có dịch vụ ăn uống ngoài phố, hỏi một người đi đường thì được chỉ lên tấng hai trong chợ Đăk lăk; lên tầng hai, dụi mắt một chút thì nửa tầng là phục vụ ăn uống, tuy nhiên cũng cuối chiều nên ít người ăn, nhiều người bán.

                    Tìm hiểu văn hóa vùng miền châu Á thì phải đến chợ

Gọi hai bát bún, một đia bánh tổng hợp cho hai người, no không muốn đưng lên, hết30.000vnd, bằng một nửa số tiền một tô mỳ trên máy bay Vietjetair (cũng khó so sánh chính xác vì có thể đó là cú vét nồi của nhà hàng). Quanh một vòng chợ; ông bạn xuất hiện, kêu lên xe đi lấy cái xe nữa cho tiện. Đã hơn 4h00 tranh thủ ghé bảo tàng Đăk Lăk, Biệt điện Bảo Đại,chùa Khải Đoan và một số điểm đến du lịch trong thành phố.

                                   Bảo tàng Đăk LăK

Nhá nhem tối, ra ngoại thành, len lách mãi đến nhà Thắng (em trai Huyền- bạn họccùng lớp trường Bến Tre thời phổ thông) nằm khuất sau rặng cà phê; mẹ già ngồi ngoài cửa nhìn mặt trời lặn, chờ các cháu đi học chưa về. Thấy chúng tôi đến mẹ vồn vã mời ra sau nhà rửa mặt, chờ các em về làm cơm; tôi hỏi mẹ biết ai không, thì nói có nhưng quyên tên, khi Nhường cất tiếng thì mẹ nhận ra “thằng Nhường ở gần đây”, còn tôi thì mẹ đâu có biết. Trờitối hẳn, chúng tôi xin phép lên đường, đến 39 Trương Công Định; một thanh niên người thấp,đậm diện quần đùi, áo ba lỗ thấy có khách đưng cửa, chạy ra mời vào nhà như người ruột thịt,Nhường giới thiệu đây là Luân, người gốc Hải Phòng, chồng Hoa- em gái Huyền. Từ trong nhà đi ra, Hoa hớn hở đón khách, trên tay một mâm cỗ bày sẵn đang bốc khói; khỏi cần giới thiệu, Luân bê ngay bình 5lit AMAKONG để cạnh bàn “răn đe”; lần đầu gặp mặt mà thế này thì… ngại quá; gần hết đồ nhắm, hai “tay súng ngắn” vẫn mải mê chuyên môn. Chỉ còn “hai tay súng ngắn”

Hoa kể năm đó, sau khi tốt nghiệp trường chuyên nghiệp là “theo trai” vào đây gây dựng cơ nghiệp rồi đón hai em vào trước, vun vén cho chúng, lập nghiệp ở đây rồi đón nốt bố mẹ vào dưỡng già. Bà chị đang là “hùm sám” ở núi rừng Việt Bắc nên không vào cùng. Phải công nhận Huyền có cô em gái chu đáo nhưng đằng sau đó không thể không đánh giá cao chàng dể; mình là phụ nữ nếu không độc chiếm được thì mình cũng chấp nhận làm “phòng nhì” cho Luân 

                     Một số thì dùng “AKA”, còn lại là chỉ chứng kiến

Hoa-Luân có hai con gái, nay đã trưởng thành, một công tác ở TP.Hồ Chí Minh, một công tác ngay tại Buôn Ma Thuột, nay hai thân khô dựa vào nhau, làm chỗ dựa cho các em vàmẹ già nơi đất khách. Luân gợi ý kết thúc để đi ca-phê, tôi nghĩ ca-phe lúc nào chả được nênngồi lại, thêm đôi cốc nữa, trước lúc ra về Luân, Hoa không quên mời các anh chị 10CF năm tới nhớ thực hiện dự định đã đề cập trước đây, không quên khoe đang nuôi chục con “cắp nách” ở nhà cậu Thắng chờ 10cF, Hoa gửi lời hỏi thăm cả nhà 10cF ở Hà nội, gửi lời thăm“thằng Hùng cùng cũi”; thấy tôi ngơ ngác, Hoa giải thích “đáng ra anh phải gọi em bằng chị,nhưng thôi, còn thằng Hùng, ngày xưa đi trẻ cùng em, em gác chân lên cổ nó suốt”. Tôi nhận lời chuyển thông tin rồi về, không quên cầm thêm chai nhỏ để mai dùng tạm; Hoa đưa tôi thêm hai gói to thuốc AMAKONG để ngâm rượu, không quên nói nhỏ: “em thấy nhà em dùng cái này hay lắm”. Rượu AMAKONG Luân ngâm rất hiệu nghiệm, ngủ ngon giấc.

Ngày thứ hai, 5 giờ sáng Nhường, Hoa, anh Luân đến đón chúng tôi đi ăn sáng, tiện chia tay để “ông bà ngoại” về TP.HCM thăm cháu. Ra xa ngã sáu chút, hàng ăn quà la liệt mà hàng nào cũng đông khách, lúc này tôi nghĩ đây là đất du lịch thật sự chứ không phải vùng đất nông nghiệp. Sáu giờ, cao nguyên nắng chói chang, ngồi nhâm nhi chút ca phe, xe con 4 chỗ đỗ xịch cửa quán, Hoa - vợ Nhường đến đón chúng tôi đi thăm cao nguyên đại ngàn. 

                        Luân, Thạch ,“Ông già” & “Đôi mắt”

Chia tay Hoa, Luân; chúng tôi lên đường đi Buôn Đôn, nơi có rừng Quốc gia YokĐôn, cách trung tâm 60km về phía tây bắc; khu du lịch sinh thái Buôn Đôn, có nhà sàn gỗhơn trăm tuổi của bên ngoại Amakong một dũng sỹ săn voi nổi tiếng, thăm khu nhà mồ dành cho những người săn voi và vợ của các dũng sỹ. Qua cụm cầu treo San Si ra sát bờ ngắmdòng Serepok.

                          Phấn khởi khi đặt chân đến nơi đây
                                                   

Nhà sàn gỗ hơn trăm tuổi, tấm lợp cũng làm bằng gỗ, nhà  kiểu Lào 

                     Cầu treo San Si dẫn ra giữa sông Sêrêpok

Không thể bỏ qua chương trình cưỡi voi đi dạo trong Buôn; mỗi con voi chở được ba khách cùng một quản tượng, con voi tôi đi nhỏ hơn vì chỉ có hai khách, đã 41 tuổi, không cóngà; tôi có linh cảm đây chính là coi voi mà nhạc sỹ Phạm Tuyên đã đưa vào bài hát: “Chúvoi con ở Bản Đôn / không có ngà vẫn là trẻ con..” không hiểu có phải vì nó là “trẻ con” hay nặng quá mà vừa đi vừa nhảy, đánh mông sang phải lại sang trái, ngồi trên lưng voi lắc lư, bất giác tôi lại nhìn xuống cái chân còn lành của mình.

Chiều về khách sạn, lang thang ca-phê phố, lượn vòng tham quan kiến trúc cao nguyên; Trời se lạnh, phố đẹp ngỡ ngàng, dài tít tắp, phố chia đều theo ô bàn cờ, nhà nào cũngcó mặt tiền rộng rãi, nhà xây cao lắm cũng chỉ 7 tầng, đường phồ mới thì trồng cây nhỏ hơn,phố cổ thì những cây sao đen to như hàng sao đen nổi tiếng ở phố Lò Đúc- Hà Nội, nhưng ởđây nhiều lắm, chưa đến “tây” bao giờ nhưng tôi có cảm giác mình đang ở “tây”. Ghé Buôn Cô-Thôn, còn có tên là A’Ko-Dhong, một Buôn nằm trong thành phố, cách trung tâm chừng 5km, nay hoạt động du lịch, được biết dân ở đây giầu có nhất vùng.

Hai “lão thành cách mạng” bàn chuyện thế sự tại làng cà phê Trung nguyên Đây cũng chính là nơi sinh thời ca sỹ Y-Mooan đã sống. Xa hơn một chút quanh đây,trước kia là rừng rậm, nay đã có nhiều khu du lịch sinh thái sắp đưa vào hoạt động. Tối ghé nhà hàng; tối thứ bảy, người dân ở đây, cả gia đình kéo nhau vào nhà hàng kín chỗ, dãy phố dài toàn hàng ăn và tổ chức sự kiện, hàng nào cũng một bãi xe rộng nhưng không còn chỗ hở,ô-tô, xe máy chen sát; gọi một nồi lẩu cá lăng, một vài món phụ là đặc sản địa phương, năm người dùng cả đồ uống hết năm trăm nghìn, no căng bụng, vẫn còn xin hộp giấy để mang đồ chưa hết về; đến giờ vẫn còn thèm….Đặc biệt thái độ phục vụ của các cháu ở đây là một ấn tượng vô cùng hấp dẫn đối với tôi, có lẽ với giọng nói lễ phép, ánh mắt nhìn thẳng, lắng nghe,tận tình đó là khởi nguồn của những nỗi nhớ không tên đối với những người từ nơi xa đếnđây; chắc những đôi mắt ấy, giọng nói đó mà hơn 30 năm trước đã làm cho nhạc sỹ Nguyễn Cường khi lên cao nguyên quên cả lối về. Nếu nhà hàng này ở Hà Nội thì mỗi tuần tôi tổ chức“họp” một lần.

Trời mưa nặng hạt, trên đường về, tôi cứ để nguyên đầu trần mong thưởng thức mưa cao nguyên, hy vọng sẽ có một ca khúc nào đó về mưa cao nguyên được xuất bản; ai về nhà nấy, tôi về nhà nghỉ, sáng mai lại lên đường.